|
DIŞ TİCARET
Genel Durum
İran’ın ihracatı petrol ve doğalga zgelirlerine bağlı olup, fiyatların yüksek seyrettiği yıllarda ülke gelirinde artış, düşüş dönemlerinde azalış gözlemlenmektedir. Petrol fiyatlarını ve İran'a uygulanan ambargoların azaltılmasını, kaldırılmasını ya da artırılmasını belirleyen her türlü siyasi gelişme de ülke ekonomisi üzerinde etkili olmaktadır.
Dış Ticaret Göstergeleri (Milyar Dolar)
|
Yıl
|
İhracat
|
İthalat
|
Denge
|
Hacim
|
|
2008
|
106,4
|
58,6
|
47,8
|
165
|
|
2009
|
65,2
|
52,1
|
13,1
|
117
|
|
2010
|
83,8
|
54,7
|
29,1
|
138,5
|
|
2011
|
130,5
|
68,3
|
62,2
|
198,9
|
|
2012*
|
84,1
|
53,3
|
30,8
|
137,5
|
|
2013*
|
64,5
|
45,8
|
18,7
|
110,3
|
|
2014
|
73,8
|
53,6
|
20,22
|
127,5
|
|
2015
|
40,3
|
44,5
|
-4,16
|
84,8
|
Kaynak: ITC Trademap
İhracatında Başlıca Ürünler
İran’ın ihraç ürünlerinin büyük bölümünü ham petrol ve işlenmiş petrol ürünleri geri kalan kısmını da büyük ölçüde madenler oluşturmaktadır.
İran'ın İhracatında Başlıca Ürünler (1 000 Dolar)
|
Ürün Kodu
|
Ürün Adı
|
İhracat 2011
|
İhracat 2012
|
İhracat 2013
|
İhracat 2014
|
İhracat 2015
|
|
Toplam
|
|
130,544,000
|
88,701,419
|
67,895,181
|
67,451,436
|
40,392,936
|
|
2709
|
Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar)
|
84,381,572
|
52,687,971
|
37,703,440
|
41,263,783
|
20,476,323
|
|
9999
|
Başka yerde belirtilmemiş ürünler
|
14,755,558
|
10,763,750
|
9,088,372
|
8,474,921
|
5,440,528
|
|
3901
|
Etilen polimerleri (ilk şekillerde)
|
2,074,836
|
2,326,392
|
2,677,303
|
2,838,263
|
2,531,882
|
|
2905
|
Asiklik alkoller vb. Halojenlenmiş, sülfolanmış, nitrolanmış/nitrozalanmış türevl
|
1,672,695
|
1,650,400
|
1,864,114
|
1,417,122
|
1,400,350
|
|
0802
|
Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış/soyulmuş)
|
1,034,784
|
784,091
|
705,573
|
1,031,675
|
830,465
|
|
2703
|
Turb (turb döküntüleri dahil)
|
0
|
31,776
|
143,899
|
405,398
|
780,887
|
|
2601
|
Demir cevherleri ve konsantreleri
|
789,933
|
1,826,563
|
2,416,037
|
1,866,638
|
697,314
|
|
3102
|
Azotlu mineral/kimyasal gübreler
|
992,774
|
1,086,960
|
822,392
|
440,192
|
681,691
|
|
2710
|
Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar
|
1,075,703
|
4,239,002
|
3,051,215
|
1,079,894
|
534,925
|
|
2902
|
Siklik hidrokarbonlar
|
1,130,032
|
901,694
|
845,436
|
729,847
|
514,090
|
|
7208
|
Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik 600mm. Fazla
|
358,419
|
277,101
|
309,920
|
558,570
|
508,974
|
|
2814
|
Saf amonyak/amonyağın sulu çözeltileri
|
463,683
|
405,412
|
263,450
|
385,466
|
351,070
|
|
2603
|
Bakır cevherleri ve konsantreleri
|
47,050
|
360,640
|
136,615
|
68,887
|
286,281
|
|
3902
|
Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri (ilk şekillerde)
|
61,705
|
65,657
|
140,703
|
210,398
|
233,126
|
|
2503
|
Her nevi kükürt (süblime, presipite ve kolloidal kükürt hariç)
|
13,062
|
234,580
|
132,809
|
213,072
|
210,612
|
|
2523
|
Çimento
|
629,494
|
132,905
|
248,432
|
263,531
|
198,695
|
|
7403
|
Arıtılmış bakır, işlenmemiş bakır alaşımları
|
667,851
|
434,583
|
298,604
|
183,341
|
195,683
|
|
2711
|
Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar
|
5,544,809
|
2,416,433
|
443,322
|
154,639
|
193,276
|
|
2713
|
Petrol yağlarının/bitümenli minerallerden elde edilen yağların kalıntıları
|
713,765
|
357,348
|
419,029
|
457,776
|
181,862
|
|
7601
|
İşlenmemiş alüminyum
|
378,776
|
321,574
|
253,686
|
181,724
|
149,152
|
|
2716
|
Elektrik enerjisi
|
0
|
82,833
|
70,684
|
162,573
|
134,837
|
|
2714
|
Bitümen ve tabii asfalt katranlı kumlar asfaltit ve asfaltlı kayalar
|
7,276
|
120,036
|
117,161
|
133,073
|
131,773
|
|
0806
|
Üzümler (taze/kurutulmuş)
|
291,465
|
198,245
|
224,893
|
169,398
|
126,676
|
Kaynak: Trademap
İran’ın İthalatında Başlıca Ürünler
|
Ürün Kodu
|
Ürün Adı
|
İran İthalat 2011
|
İran İthalat 2012
|
İran İthalat 2013
|
İran İthalat 2014
|
İran İthalat 2015
|
|
Toplam
|
|
68,319,000
|
69,518,936
|
63,676,947
|
72,717,831
|
44,553,313
|
|
8703
|
Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları
|
837,580
|
2,296,613
|
3,118,428
|
3,583,189
|
1,471,553
|
|
1005
|
Mısır
|
1,294,012
|
1,229,726
|
962,325
|
1,206,390
|
936,400
|
|
8708
|
Kara taşıtları için aksam, parçaları
|
883,875
|
1,238,575
|
841,218
|
1,240,358
|
932,662
|
|
7113
|
Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası
|
804
|
4,629,580
|
4,382,598
|
3,060,744
|
885,015
|
|
7225
|
Diğer alaşımlı çelikten yassı hadde mamulleri (genişliği 600 mm.veya daha fazla)
|
81,763
|
146,974
|
102,993
|
191,890
|
860,532
|
|
1006
|
Pirinç
|
975,359
|
1,184,619
|
2,504,705
|
1,372,302
|
782,463
|
|
8517
|
Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar
|
211,757
|
833,537
|
1,138,142
|
1,617,261
|
717,643
|
|
1001
|
Buğday ve mahlut
|
20,385
|
1,710,949
|
1,310,608
|
2,001,163
|
684,231
|
|
3004
|
Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)
|
1,120,000
|
753,228
|
915,596
|
779,327
|
654,789
|
|
1201
|
Soya fasulyesi
|
467,430
|
108,743
|
123,757
|
160,432
|
601,905
|
|
7208
|
Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik 600mm. Fazla
|
1,613,849
|
736,879
|
624,530
|
1,003,287
|
575,188
|
|
8414
|
Hava-vakum pompası, hava/gaz kompresörü, vantilatör, aspiratör
|
791,532
|
631,053
|
551,524
|
748,047
|
571,328
|
|
2304
|
Soya fasulyesi yağı üretiminden arta kalan küspe ve katı atıklar
|
844,825
|
931,092
|
1,540,268
|
1,085,863
|
542,299
|
|
7108
|
Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde)
|
6
|
6,678,241
|
1,881,315
|
331,577
|
511,891
|
|
8528
|
Televizyon alıcıları, video monitörleri ve projektörler
|
94,171
|
450,965
|
747,415
|
815,236
|
465,284
|
|
9018
|
Tıp, cerrahi, dişçilik, veterinerlik alet ve cihazları
|
386,362
|
391,363
|
398,549
|
450,468
|
443,363
|
|
3002
|
İnsan ve hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. Ürünler
|
210,070
|
336,958
|
322,589
|
417,350
|
414,179
|
|
0202
|
Sığır eti (dondurulmuş)
|
769,252
|
464,262
|
403,592
|
324,561
|
401,925
|
|
5407
|
Sentetik iplik, monofil, şeritlerle dokumalar
|
118,466
|
673,892
|
931,565
|
951,557
|
395,179
|
|
9405
|
Diğer aydınlatma cihazları, lambalar, ışıklı tabela, plaka vb.
|
50,253
|
116,306
|
404,259
|
1,080,425
|
390,691
|
|
8415
|
Klima cihazları (motorlu bir vantilatör ile nem ve ısıyı değiştirmeye mahsus tertibatı olanlar)
|
352,272
|
517,695
|
417,886
|
656,955
|
387,784
|
|
7210
|
Demir/çelik yassı mamul, kaplı, sıvanmış (600mm. Den geniş)
|
824,265
|
509,579
|
456,434
|
500,784
|
385,360
|
|
8481
|
Muslukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü, termostatik valf dahil
|
353,507
|
819,580
|
540,196
|
582,288
|
380,907
|
|
9999
|
Başka yerde belirtilmemiş ürünler
|
12,773,186
|
519,568
|
390,577
|
391,605
|
346,749
|
|
4411
|
Lif levha, orta yoğunlukta
|
467,373
|
453,193
|
304,764
|
368,677
|
344,868
|
|
4011
|
Kauçuktan yeni dış lastikler
|
355,304
|
600,175
|
547,198
|
749,525
|
328,274
|
|
2402
|
Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar, sigarillolar ve sigaralar
|
84,578
|
891,834
|
1,034,957
|
809,913
|
325,279
|
|
1507
|
Soya yağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş)
|
784,105
|
579,496
|
774,566
|
202,219
|
324,848
|
|
8413
|
Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri
|
296,102
|
470,790
|
359,216
|
465,660
|
321,223
|
|
1003
|
Arpa
|
256,612
|
408,894
|
198,930
|
417,526
|
292,572
|
|
7304
|
Demir (dökme demir hariç) ve çelikten ince ve kalın borular ve içi boş profiller (dikişsiz)
|
380,378
|
745,055
|
465,436
|
548,755
|
287,126
|
|
8421
|
Santrifüjle çalışan kurutma, filtre, arıtma cihazları
|
193,953
|
256,313
|
259,536
|
346,340
|
283,132
|
|
3907
|
Poliasetaller, diğer polieterler, epoksi reçineler, polikarbonatlar, alkit reçineler, polialiesterler, vb. (ilk şekilde)
|
298,103
|
317,421
|
248,661
|
343,406
|
269,254
|
|
1511
|
Palm yağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş)
|
649,476
|
804,267
|
798,056
|
570,449
|
259,703
|
|
7209
|
Demir/çelik yassı mamul, soğuk haddelenmiş kaplanmış (600mm. Den geniş)
|
578,960
|
258,486
|
92,569
|
363,741
|
258,064
|
|
8418
|
Buzdolapları, dondurucular, soğutucular, ısı pompaları
|
382,684
|
585,185
|
446,801
|
592,648
|
257,037
|
|
0902
|
Çay
|
202,346
|
292,814
|
413,329
|
298,873
|
253,947
|
|
8704
|
Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
|
98,457
|
416,372
|
170,829
|
433,381
|
247,136
|
Kaynak: ITC Trademap
Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti
İran ağırlıklı olarak Çin, Hindistan, Güney Kore , Türkiye ve Almanya’dan alım gerçekleştirmektedir.
İthalat yaptığı başlıca ülkeler (ABD $, 1000)
|
|
İran İthalat 2011
|
İran İthalat 2012
|
İran İthalat 2013
|
İran İthalat 2014
|
İran İthalat 2015
|
|
Toplam
|
59,545,412
|
69,518,936
|
63,676,947
|
72,717,831
|
44,553,313
|
|
Çin
|
14,761,999
|
11,598,799
|
14,036,645
|
24,340,266
|
17,831,207
|
|
Güney Kore
|
6,068,276
|
6,256,525
|
4,480,902
|
4,167,300
|
3,759,073
|
|
Türkiye
|
3,589,695
|
9,922,580
|
4,192,511
|
3,886,190
|
3,664,228
|
|
Hindistan
|
2,462,295
|
2,572,134
|
5,433,901
|
4,404,314
|
3,126,869
|
|
Almanya
|
4,391,284
|
3,301,792
|
2,495,220
|
3,224,256
|
2,348,444
|
|
Brezilya
|
2,332,247
|
2,183,928
|
1,609,137
|
1,439,185
|
1,666,185
|
|
İtalya
|
2,585,673
|
1,808,940
|
1,402,751
|
1,533,225
|
1,341,835
|
|
Rusya Federasyonu
|
3,277,140
|
1,900,387
|
1,168,616
|
1,325,514
|
1,017,214
|
|
İsviçre
|
761,475
|
495,360
|
358,808
|
666,113
|
945,698
|
|
Arjantin
|
1,092,425
|
983,661
|
1,102,961
|
928,825
|
721,085
|
|
Fransa
|
2,321,809
|
1,032,601
|
655,380
|
601,703
|
628,345
|
|
Tayvan
|
918,445
|
653,711
|
647,790
|
908,161
|
570,251
|
|
Kazakistan
|
1,077,031
|
626,915
|
535,671
|
892,504
|
565,513
|
|
Ukrayna
|
1,127,375
|
1,164,713
|
793,925
|
703,423
|
533,570
|
|
Hollanda
|
823,228
|
462,692
|
340,197
|
495,066
|
503,939
|
|
Malezya
|
1,050,423
|
1,140,433
|
995,685
|
666,950
|
501,058
|
|
Belçika
|
748,400
|
401,361
|
344,080
|
438,902
|
442,661
|
|
İsveç
|
1,025,671
|
141,728
|
188,190
|
307,033
|
300,494
|
|
Japonya
|
1,709,291
|
652,637
|
168,024
|
251,014
|
287,376
|
|
ABD
|
233,183
|
251,123
|
308,142
|
186,550
|
282,173
|
|
Avusturya
|
401,132
|
268,489
|
220,850
|
270,244
|
269,068
|
|
İspanya
|
911,799
|
639,140
|
417,986
|
392,739
|
258,762
|
|
Umman
|
400,398
|
177,937
|
323,176
|
2,929
|
228,412
|
|
Endonezya
|
785,298
|
482,663
|
469,356
|
406,112
|
216,505
|
Kaynak: Trademap
İhracat yaptığı başlıca ülkeler (ABD $, 1000)
|
|
İran İhracat 2011
|
İran İhracat 2012
|
İran İhracat 2013
|
İran İhracat 2014
|
İran İhracat 2015
|
|
Toplam
|
115,659,488
|
88,701,419
|
67,895,181
|
67,451,436
|
40,392,936
|
|
Çin
|
30,332,973
|
24,869,408
|
25,389,864
|
27,506,898
|
16,034,629
|
|
Hindistan
|
11,488,128
|
13,349,275
|
10,031,595
|
11,246,347
|
6,225,321
|
|
Türkiye
|
12,461,495
|
11,964,613
|
10,383,217
|
9,833,290
|
6,096,242
|
|
Japonya
|
12,902,450
|
7,965,794
|
6,930,974
|
6,177,224
|
3,251,143
|
|
Güney Kore
|
11,358,379
|
8,544,429
|
5,564,403
|
4,578,071
|
2,361,590
|
|
Afganistan
|
581,655
|
916,004
|
1,312,609
|
1,506,289
|
1,807,982
|
|
İtalya
|
7,415,440
|
2,880,456
|
182,433
|
585,134
|
519,586
|
|
Hong Kong
|
255,432
|
295,218
|
262,618
|
524,843
|
376,547
|
|
Tayvan
|
2,507,146
|
1,475,109
|
1,140,158
|
410,117
|
336,068
|
|
Umman
|
174,195
|
206,137
|
561,183
|
346,319
|
297,680
|
|
Almanya
|
1,140,292
|
479,240
|
379,701
|
315,186
|
279,638
|
|
Rusya Federasyonu
|
351,439
|
428,460
|
432,921
|
355,129
|
261,386
|
|
Pakistan
|
303,785
|
120,338
|
167,777
|
185,731
|
260,894
|
|
Kuveyt
|
104,973
|
166,284
|
189,371
|
238,354
|
242,095
|
|
Suudi Arabistan
|
58,907
|
92,278
|
120,169
|
176,990
|
200,829
|
|
Ermenistan
|
216,998
|
219,486
|
187,570
|
206,373
|
198,301
|
|
İspanya
|
5,598,578
|
959,708
|
113,136
|
172,839
|
195,585
|
|
Ürdün
|
7,871
|
15,223
|
18,442
|
17,151
|
158,079
|
|
Katar
|
63,910
|
39,605
|
52,156
|
50,818
|
104,287
|
|
Gürcistan
|
64,881
|
100,366
|
129,719
|
122,665
|
91,933
|
|
Taylan
|
139,792
|
62,753
|
3,261
|
35,004
|
91,759
|
|
Azerbaycan
|
160,486
|
176,445
|
208,504
|
147,156
|
90,378
|
|
Belçika
|
486,875
|
256,395
|
115,428
|
107,237
|
77,014
|
|
Fransa
|
2,473,649
|
208,338
|
75,709
|
80,831
|
73,771
|
|
Kazakistan
|
34,903
|
51,181
|
83,688
|
93,842
|
69,713
|
|
Endonezya
|
1,071,615
|
773,508
|
99,047
|
42,548
|
56,589
|
|
İngiltere
|
602,029
|
183,160
|
44,219
|
59,176
|
41,387
|
|
Mısır
|
34,805
|
45,143
|
36,353
|
64,303
|
37,726
|
|
Malezya
|
577,910
|
342,737
|
40,872
|
57,304
|
35,843
|
|
Hollanda
|
619,788
|
129,417
|
42,542
|
29,848
|
34,117
|
|
Polonya
|
142,016
|
29,297
|
29,458
|
29,712
|
32,411
|
|
Ukrayna
|
46,482
|
67,400
|
83,727
|
52,650
|
30,517
|
|
Portekiz
|
14,354
|
12,360
|
17,441
|
40,666
|
29,749
|
|
Avustralya
|
61,598
|
26,679
|
23,414
|
27,361
|
23,966
|
|
Kanada
|
34,854
|
40,018
|
21,970
|
20,499
|
21,101
|
|
İsviçre
|
34,561
|
39,364
|
33,300
|
32,746
|
20,573
|
Kaynak: www.trademap.org
|